‘Nabestaanden kun je met rouwwerk levenslang aan je binden’

Uitvaartondernemer Johan Rijksen en arrangeur Marion Lemmen demonstreren met behulp van een pop hoe een dode in te wikkelen in een lijkwade. Iedere dag wordt het lijk een stukje verder ingewikkeld door nabestaanden, legt Rijksen uit. Als het hoofd bedekt is, komt de bloemist in beeld. Die versiert de lijkwade met bloemen, bij voorkeur in de contouren van het lichaam. „We gebruiken veel eucalyptus, dat neemt een vervelende geur weg”, aldus Lemmen.

Rendement

De demonstratie van Lemmen en Rijksen is onderdeel van het uitvaartevent van Plantion, VBW en Oasis dat op 5 maart plaatsvond en door ruim 400 bloemisten werd bezocht. Zij organiseren vaker events voor bloemisten. „Dit doen we puur om de bloemisten te helpen om meer bloemen te verkopen”, vertelt Ellis van Verseveld, beleids- en projectcoördinator bij Plantion.

Commercieel manager van VBW Bram Rijkers geeft exact dezelfde reden voor zijn organisatie. „Ons doel is om het rendement van bloemisten te verbeteren. Voor ons is het ook belangrijk dat bloemisten zich blijven onderscheiden. Dat kan met uitvaarten. Ze kunnen van enorme waarde zijn voor nabestaanden.”
Onderscheid is voor bloemisten essentieel. Het aandeel van bloemisten in de bestedingen aan bloemenverkopen in Nederland zit weliswaar licht in de lift – vorig jaar was het aandeel iets meer dan 50% – maar dagelijks stoppen er bloemisten. Er komen ook nieuwe bij, maar de balans is negatief. Er zijn er nog zo’n 2750, telt Rijkers.
Hij vertelt dat het uitvaartsegment met 5% van de markt niet groot is in Nederland. Maar het is heel belangrijk, benadrukt de
VBW’er. „Rouwwerk is commercieel interessant. Als je het rouwwerk goed invult kun je nabestaanden levenslang aan je binden.”
Bloemisten ondervinden uitdagingen in het uitvaartsegment. Trends van begraven veranderen. Cremeren is begraven al een tijdje voorbij. Bloemisten speelden daarop in. Het event toonde decoraties van urnen versierd met bloemen en bloemen en as verwerkt in sculpturen van hars.
Niet alleen trends veranderen, ook de publieke opinie. „Mensen zijn tegenwoordig heel gevoelig voor duurzaamheid”, verklaart bloemist Pascal Zijlmans vlak voordat hij een demo start. Hoe gaat hij daarmee om? „Door het goede verhaal te vertellen over waarom de bloemen die ik gebruik heel duurzaam zijn.”

Kunstenaar

Ook Rika Bieren merkt dat er meer biologisch met de doden moet worden omgesprongen. Ze noemt zich kunstenaar, maar als ze geld nodig heeft is ze bloemist. Ze organiseert jaarlijks een symposium op de begraafplaats van Gorinchem. Om te inspireren en te leren en zichzelf te ontwikkelen. Met collega’s vult ze een van de stijlkamers op het uitvaartevent. Urnen van steen of glas versiert ze met bloemen. Levende bloemen die ververst kunnen worden, maar ook met afdrukken die gestreken natte bloemen op glas achterlaten.

Cremeren schijnt milieuvriendelijker te zijn dan begraven, maar blijkbaar niet vriendelijk genoeg. De natuurbegraafplaats wint terrein, vertelt Bieren. Doden worden begraven in de natuur. Bloemen zijn daar niet toegestaan, het landschap dient gerespecteerd te worden. Hoe gaat ze daarmee om als bloemist? Het is lastig. Bloemen zullen meer uit de regio betrokken worden en biologisch geteeld moeten zijn. Ze ziet veel in nauwere samenwerking met kwekers.

Humuseren

Er duiken nog meer nieuwe vormen van ‘begraven’ op, zoals humuseren en resomeren. Humuseren is composteren. Bij resomeren wordt een lichaam opgelost in een chemische vloeistof en vergaat het tot poeder. Deze vormen zijn nog niet toegestaan. De wet op de lijkbezorging moet hiervoor aangepast worden. Maar als nieuwe vormen terrein winnen dan wachten bloemisten nieuwe uitdagingen. Hoe passen bloemen bij dergelijke vormen van ’begraven’?

Voor het zover is hebben bloemisten ook nog genoeg uitdagingen bij de traditionele manier van begraven. Want wordt een bloemist wijzer van de trend dat nabestaanden allemaal een bloem op het graf willen leggen? Rijksen: „Voor een bloemist is dat misschien niet fijn, maar het is wel heel mooi en emotioneel voor de familie zelf.”