Arbeid wordt schaarser en duurder. Dat geldt bij uitstek voor eentonig werk, zoals het opplanten van bloembollen voor de trek. Tulpenbroeiers zijn dan ook zeer geholpen met het volautomatische ISO Bulb Planting System. De hoge plantcapaciteit ’zonder handjes’ is niet het enige voordeel dat Bas Karsten en Ivan Borst ervaren.

In het ISO Bulb Planting System werken mechanica, robotica, vision technologie en kunstmatige intelligentie harmonieus samen. Aan deze arbeidsbesparende innovatie van ISO Group uit Gameren is sinds 2018 hard gewerkt in samenwerking met de beoogde gebruikers. Tulpenbroeier en bollenteler Bas Karsten van Rainbow Colors BV uit Andijk is één van die pioniers. Samen met directeur Wim van der Meyden en accountmanager Paul Blom van ISO Group deelt hij zijn ervaringen en verwachtingen.

Karsten begon zijn bedrijf in 2006 met 5 ha teelt en het broeien van 10 miljoen tulpen. Nu bedraagt het teeltareaal 100 ha, broeit hij van november tot juni 70 miljoen bollen en is hij ook actief in veredeling. De broei vindt plaats in 1,3 ha kas. Een gedeelte is ingericht voor meerlagenteelt, wat resulteert in 2 ha netto teelt­ruimte.

De ondernemer is gespitst op optimalisatie en procesautomatisering. Zijn interesse voor automatisch opplanten ontstond al in 2012, toen hij een steksteekrobot voor chrysanten aan het werk zag. In de gesprekken met ISO Group bleek dat zo’n concept voor de tulpenbroeierij nog niet haalbaar was.

Na de overname van de fabriek in 2016 door Wim van der Meyden werd het weer opgepakt. „We hadden wat nieuwe ideeën over het grijpmechanisme en de zelflerende visiontechnologie van onze partner Robovision was in de tussentijd sterk verbeterd. Dat was ook nodig om tulpenbollen snel en goed op te pakken, te richten en in de teeltbak te plaatsen”, vat de algemeen directeur samen. „De basis was gewoon stukken beter. Toen kwam ook Bas weer in beeld.”

Co-development

De Westfriese teler speelde vanaf 2018 een actieve rol in het ontwikkelingstraject. Hij beproefde het eerste prototype, stelde verbeteringen voor en liet het jaar daarop een plantlijn installeren van vier machines, die elk vier plantunits bevatten. „In het eerste jaar verwerkte iedere machine gemiddeld 8.000 bollenper uur”, zegt Karsten. „Nu zijn het er 10.000, met uitschieters naar 11.500 bollen. Op termijn moet dat laatste de norm kunnen worden. Het uitsorteren van zieke bollen gaat ook al beter dan in het begin.”

Paul Blom: „De plantsnelheid hangt mede af van de cultivar-afhankelijke bolvorm en van de bolmaat. De zelflerende software voor het herkennen van de bol en het aansturen van de grijpers wordt steeds beter. Daardoor nemen de prestaties nog ieder jaar toe. Eén operator kan gemakkelijk twee machines bedienen, dus de arbeidsbesparing is enorm. Bovendien is het resultaat op de plantbak beter, omdat de machine zure bollen herkent en niet opplant.”

Karsten zegt met vier machines die zes dagen per week 16 uur per dag draaien zestien man minder nodig te hebben. „Met drie machines was dat misschien ook gelukt, maar die extra machine vergroot de flexibiliteit”, licht de ondernemer toe. „De investering is weliswaar hoger, maar de verwerkingslijn zal ook langer meegaan.”

Gevraagd naar de verwachte terugverdientijd zegt de teler: „Die is berekend op zeven jaar en komt waarschijnlijk iets lager uit. Voor mij is dat acceptabel. De plantrobot biedt ook meer dan alleen arbeidsbesparing. Hij brengt rust op de werkvloer en we hoeven ons minder zorgen te maken over personeelstekorten.”